ดวงอาทิตย์

ดวงอาทิตย์ พระอาทิตย์ ตะวัน สุริยา เป็นชื่อของดาวฤกษ์ประจำระบบสุริยะของเรา เป็นวัตถุใหญ่ที่สุดและสำคัญที่สุดในระบบนี้ มวลรวมของระบบสุริยะของเรานั้น 98 เปอร์เซ็นต์ได้มาจากมวลของดวงอาทิตย์นี่เอง แรงดึงดูดของดวงอาทิตย์เป็นตัวการทำให้ดาวเคราะห์ทั้งหลายโคจรอยู่รอบ ๆ ดวงอาทิตย์เป็นผู้มอบพลังงานเกือบทั้งหมดที่เราใช้บนโลก ขนาดหน้าตัดของดวงอาทิตย์ใหญ่กว่าขนาดหน้าตัดของโลก 100 เท่า และต้องใช้โลกถึง 1.3 ล้านใบเพื่อเติมเนื้อในของดวงอาทิตย์ให้เต็ม ชั้นนอกสุดของดวงอาทิตย์เรียกว่า โฟโตสเฟียร์ และมีอุณหภูมิประมาณ 6,000 องศาเซลเซียส ชั้นนี้จะมีลักษณะเหมือนเป็นริ้วระลอกเนื่องจาก ความปั่นป่วนของกระแสพลังงานที่ระเบิดอยู่ตลอดเวลาที่พื้นผิว

พลังงานของดวงอาทิตย์เกิดขึ้นอยู่ภายในแกนกลางของดวงอาทิตย์ ที่ซึ่งมีอุณหภูมิประมาณ 15,000,000 องศาเซลเซียส และมีความดันมากกว่าความดันอากาศ ณ ระดับน้ำทะเลของโลกถึง 340 พันล้านเท่า ณ สภาพเช่นนี้ทำให้เกิดปฏิกิริยานิวเคลียร์แบบรวมตัว โปรตอนของไฮโดรเจน 4 ตัว หลอมรวมตัวกันเกิดเป็นอนุภาคอัลฟาหรือนิวเคลียสของฮีเลียมซึ่งมีมวลน้อยกว่าโปรตอนทั้งสี่ประมาณ 0.7 เปอร์เซ็นต์ มวลที่หายไปได้แปรสภาพเป็นพลังงาน และเคลื่อนตัวมายังผิวดวงอาทิตย์ด้วยกระบวนการพาความร้อน แล้วจึงปลดปล่อยออกมาเป็นแสงและความร้อน

พลังงานจากใจกลางของดวงอาทิตย์ต้องใช้เวลานับล้านปี เพื่อเคลื่อนตัวไปถึงผิวของดวงอาทิตย์ ทุก ๆ วินาทีจะมีไฮโดรเจนเปลี่ยนเป็นฮีเลียมราว 700 ล้านตัน และปลดปล่อยพลังงานบริสุทธิ์ออกมา 5 ล้านตัน มวลของดวงอาทิตย์จึงลดลงตลอดเวลา

พื้นผิวของดวงอาทิตย์มักจะมีส่วนที่มืด ๆ ปรากฏ พื้นที่มืดนี้เราเรียกว่า จุดดับบนดวงอาทิตย์ เป็นจุดที่มีความร้อนแต่ร้อนน้อยกว่าส่วนอื่น ๆ ของดวงอาทิตย์ มันจึงดูมืดกว่าส่วนที่เหลือ จุดดับบนดวงอาทิตย์เหล่านี้มีขนาดใหญ่กว่าโลกของเราทั้งใบเสียอีก

ในบางครั้งก็จะมีลำก๊าซร้อนพวยพุ่งออกมาจากดวงอาทิตย์ พวยก๊าซร้อนนี้บางครั้งก็ตกกลับลงสู่ดวงอาทิตย์ บางครั้งก็เคลื่อนตัวหลุดออกมา ไกลขนาดที่มาถึงโลกของเราได้เลย

ดูเหมือนว่าดวงอาทิตย์มีชีวิตอยู่มานานถึง 4.6 พันล้านปีแล้ว และยังคงมีเชื้อเพลิงมากพอให้เปลี่ยนเป็นพลังงานอีก 5 พันล้านปีเป็นอย่างน้อย ในช่วงสุดท้ายของดวงอาทิตย์ ดวงอาทิตย์จะเปลี่ยนไปอาศัยฮีเลียมในการหลอมรวมตัว และมีขนาดใหญ่ขึ้น พองออกมาจนมาถึงวงโคจรของโลก จึงกลืนกินโลกเข้าไปได้ หลังจากพันล้านปีผ่านไป ดวงอาทิตย์ (ซึ่งในสภาพนั้นเรียกว่า ยักษ์แดง หรือ red giant) ก็จะหดกลับลงอย่างทันใดกลายเป็น ดาวแคระขาว (white dwarf) ซึ่งเป็นวาระสุดท้ายจริง ๆ ของดาวฤกษ์เช่นดวงอาทิตย์ และคงใช้เวลาอีกนับเป็นล้านล้านปีจึงจะเย็นลงอย่างสมบูรณ์